Dzieje Gminnej Biblioteki Publicznej w Budzowie będącej obecnie siedzibą Biblioteki i Ośrodka Animacji Kultury Gminy Budzów sięgają roku 1951.
Na mocy Uchwały Gromadzkiej Rady Narodowej z dnia 1 września 1951 roku została utworzona Gromadzka Biblioteka Publiczna w Budzowie. Pierwsze dokumenty dotyczące Biblioteki pochodzą z 1954 roku. W sierpniu 1956 roku został zatwierdzony statut tejże Biblioteki . W Statucie zostały określone cele i zadania, organy nadzorcze, organizacja, księgozbiór i zasady udostępniania, funkcje kierownika, finanse i majątek biblioteki. Bezpośredni nadzór nad biblioteką sprawowało Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej. Zwierzchni nadzór miało Ministerstwo Kultury i Sztuki poprzez Centralny Zarząd Bibliotek. Nadzór merytoryczny sprawowała Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Suchej Beskidzkiej. Do użytku czytelników przeznaczony był własny księgozbiór a także wypożyczany z Biblioteki Powiatowej. Gromadzka biblioteka zobowiązana była do organizowania punktów bibliotecznych na terenie wsi wchodzących w skład gromady. Takie punkty na terenie Gminy Budzów działały. W późniejszym czasie we wszystkich miejscowościach należących do Gminy Budzów utworzono filie biblioteczne. W roku 1983 wraz ze zmianami administracyjnymi w kraju, uległy także zmianie podstawy organizacyjne sieci bibliotecznej. Na podstawie ustawy z lipca 1983 roku o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego Gminna Rada Narodowa w Budzowie, w kwietniu 1985 roku zatwierdziła nowy Statut Gminnej Biblioteki Publicznej w Budzowie. Bibliotece nadano wtedy pieczęć urzędową – okrągłą, zawierająca pośrodku wizerunek orła, w otoku napis zawierający nazwę biblioteki. Bezpośredni nadzór sprawował Naczelnik Gminy Budzów. Nadzór merytoryczny nad działalnością biblioteki pełniła Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Bielsku Białej. GBP weszła w skład Gminnego Ośrodka Kultury z zachowaniem nazwy i autonomii określonej w przepisach szczegółowych. Taki stan trwał do roku 1991. W kwietniu 1991 roku Rada Gminy w Budzowie zatwierdziła nowy Statut Gminnej Biblioteki Publicznej w Budzowie. Zgodnie z zapisem statutowym GBP stała się jednostką organizacyjną kultury, działającą w obrębie krajowej sieci bibliotecznej. Bezpośredni nadzór nad biblioteką przejął Wójt Gminy Budzów. Od roku 2001, zgodnie z Uchwałą Rady Gminy w Budzowie z dnia 18 grudnia 2000 roku siedzibę Gminnej Biblioteki przeniesiono do Palczy. W roku 2020 bibliotekę przeniesiono do dawnego budynku Szkoły Podstawowej w Budzowie. Aktualnie jest ona siedzibą Biblioteki i Ośrodka Animacji Kultury Gminy Budzów.
Lokalizacja biblioteki.
W 1951 roku Gromadzka Rada Narodowa w Budzowie mieściła się w wynajmowanym budynku, należącym do rodziny Zielińskich. Tam na powierzchni 20m2 rozmieszczono księgozbiór biblioteki. Po opuszczeniu budynku przez GRN, w niedługim czasie biblioteka została także przeniesiona. Tym razem do prywatnego domu rodziny Adamków na rolę – osiedle Madziarówka. Po pewnym czasie dla biblioteki, przygotowano pomieszczenia w budynku leśniczówki (w sąsiedztwie kościoła i szkoły).Kolejna przeprowadzka miała miejsce w latach 70-tych, do budynku tzw. Agronomówki, gdzie obecnie mieści się Przedszkole Samorządowe. W 1982 roku zakupiono budynek prywatny i adaptowano na potrzeby biblioteki. Służył bibliotece do roku 1997, wymagał jednak kapitalnego remontu stąd decyzja o przeniesieniu biblioteki do budynku opuszczonego przez Szkołę Podstawową, która przeniosła się do nowo wybudowanego budynku obok. Po dwóch latach Szkoła Podstawowa nr 1 wróciła jednak do starego budynku, gdyż w związku z reformą oświaty nowy budynek oddano na potrzeby powstającego gimnazjum. Szkoła podstawowa, mimo iż stała się sześcioklasową, była ciasna i miejsca dla biblioteki publicznej w niej zabrakło. Znalazło się natomiast miejsce w budynku gimnazjum, w pomieszczeniach niskiego parteru. Do tej pory Biblioteka Publiczna w Budzowie działa wspólnie z Biblioteka Gimnazjalną w trzech pomieszczenia na powierzchni 112 m2. Była już przenoszona siedmiokrotnie, miała warunki gorsze lub lepsze, ale zawsze znajdowało się dla niej miejsce w centrum Budzowa. W 2020 roku bibliotekę przeniesiono do dawnego budynku Szkoły Podstawowej nr 1 w Budzowie i dzieli ona budynek wspólnie z Przedszkolem Samorządowym w Budzowie. Obecnie biblioteka zajmuje 472 m2 i posiada 20 miejsc dla czytelników.
Zbiory
Pierwsze sprawozdanie z działalności Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Budzowie sporządzone zostało w 1955 roku. Jak wynika z zawartych w nim danych, na zbiory biblioteki składały się tylko książki w języku polskim. Dopiero w latach osiemdziesiątych do księgozbioru włączane były książki w innych językach, głównie słowniki. Informacje o czasopismach pojawiają się w dokumentacji bibliotecznej dopiero w 1973 roku. Wielkość i strukturę księgozbioru Biblioteki Publicznej w Budzowie w latach 1955- 2015 przedstawia poniższa tabela:
| Rok | Ogółem | Literatura |
dla dzieciLiteratura
dla dorosłychKsiążki
z innych działów 1955 3 473 – – – 1965 3 900 900 2 236 764 1970 5 758 1 276 3 150 1 332 1975 6 195 1 281 3 127 1 787 1980 7 999 1 460 3 851 2 688 1985 10 505 1 756 4 717 4 032 1990 11 254 1 891 5 282 4 081 1995 12 742 2 320 6 112 4 310 2000 13 353 2 586 6245 4 522 2005 14 693 3 011 6577 5 105 2010 16 753 3 802 7 129 5 822 2015 19 010 5 015 7 995 6 000
Z powyższych danych wynika, że księgozbiór Biblioteki Publicznej w Budzowie wzrósł w stosunku do 1955 roku ponad pięciokrotnie. Wobec tego wzrostu, istotną informację stanowi liczba wycofanych w tym okresie książek, które uległy zniszczeniu poprzez tzw. zaczytanie lub utratę ważności. Zatem zbiory biblioteki nie rosną bez ograniczeń i nie ma obawy, że staną się z czasem bezużyteczne. Łączna liczba zarejestrowanych w ciągu 60 lat ubytków wynosi 6 740 . Do 1957 roku ilość woluminów przypadająca na jednego mieszkańca wynosiła 0,6 książki. Obecnie biblioteka liczy 24 689 woluminów oraz 42 zbiory specjalne (stan na 31.12.2024 r.). Biblioteka oferuje czytelnikom każdego roku kilkanaście tytułów czasopism bieżących.
Warsztat informacyjny
Funkcja informacyjna Biblioteki Publicznej w Budzowie polegająca głównie na udostępnianiu materiałów bibliotecznych ulegała zmianie na przestrzeni lat. Informacja o miejscowych zbiorach i ich treści oraz o piśmiennictwie w ogólności, przekazywana była już przy pierwszym kontakcie z użytkownikiem, jeśli takiej informacji potrzebował. Później informację tę wzbogaciły powstałe katalogi kartkowe – alfabetyczny i przedmiotowy, coraz bogatszy księgozbiór podręczny, kartoteki zagadnieniowe i zestawienia bibliograficzne. Obecnie wszystkie bieżące nabytki, a także dawniejsze, wprowadzane są do katalogu komputerowego Sowa.
Biblioteka prowadziła w przeszłości i nadal prowadzi prezentację nowości wydawniczych, obchodzenie rocznic urodzin i śmierci twórców literatury oraz zasłużonych ludzi, poprzez organizowanie różnego rodzaju wystawek, gazetek, konkursów i spotkań. Co roku w maju i we wrześniu odwiedzają grupowo bibliotekę, dzieci przedszkolne i ze szkół podstawowych w celu zapoznania się z pracą biblioteki lub zwiedzenia wystawy. Czytelnikom niepełnosprawnym książki dostarczane są do domu przez bibliotekarza.
